W ostatnich latach w Polsce obserwujemy dynamiczne zmiany przepisów dotyczących kotłów grzewczych, pieców na paliwo stałe oraz kominków. Wszystko po to, by ograniczyć emisję szkodliwych substancji i zadbać o czyste powietrze. Kolejne daty – takie jak 1 stycznia 2024 r., 1 lipca 2024 r. czy 1 stycznia 2025 r. – wprowadzają obowiązek wymiany starych urządzeń bezklasowych lub niespełniających wymogów emisyjnych (np. kotłów klasy 1 i 2, a następnie 3 i 4). W efekcie w 2025 roku można będzie montować już tylko te piece i kotły, które spełniają wysokie standardy, na przykład wymagania ekoprojektu lub klasę 5.

Zmiany przepisów do 2025 roku

Od 1 stycznia 2022 r. w niektórych województwach wprowadzono zakaz użytkowania kotłów bezklasowych oraz kotłów klasy 1 i 2. Następnie 1 stycznia 2023 r. zaczęły obowiązywać kolejne obostrzenia, natomiast 1 stycznia 2024 r. rozszerzono je na urządzenia grzewcze eksploatowane od 5 do 10 lat, jeśli nie spełniają wymagań ekoprojektu. Wiele samorządów ustaliło, że do 1 stycznia 2025 r. należy wymienić stary piec (tzw. kopciuch), zwłaszcza jeśli to kocioł centralnego ogrzewania na węgiel lub drewno o klasie 1, 2 czy bezklasowy.

W niektórych regionach już od 1 września 2024 r. może obowiązywać zakaz stosowania kotłów grzewczych 3 i 4 klasy, a nawet zakaz palenia węglem w obszarach o najbardziej zanieczyszczonym powietrzu. Z kolei 1 lipca 2024 r. lub maja 2024 r. bywają wskazywane jako moment wprowadzenia szczegółowych ograniczeń wobec kotłów niespełniających norm klasy 3, lub 4. Celem jest finalne ograniczenie emisji z pieców bezklasowych do 1 stycznia 2026 r., a w perspektywie paru następnych lat (np. 1 stycznia 2028 r. czy 1 stycznia 2032 r.) – wprowadzenie dalszych zakazów eksploatacji urządzeń niespełniających wyższych standardów.

Jakie piece i kotły można montować w 2025 r.?

Zgodnie z prawem, od 2025 r. wolno będzie montować wyłącznie kotły na paliwa stałe spełniające wymogi emisyjne klasy 5 (lub 4, lub 5, zależnie od województwa, choć klasa 4 także bywa objęta stopniowymi zakazami). W wielu miejscach obowiązuje zasada, że kotłów na paliwa stałe – węgiel, drewno czy pellet – nie można już instalować, jeśli nie posiadają certyfikatu ekoprojektu. Piece bezklasowe i kotły klasy 1 czy 2 zostały wycofane wcześniej, a od 1 stycznia 2026 r. planuje się zakaz użytkowania kotłów 3 i 4 klasy.

W 2025 r. wybór nowego urządzenia grzewczego może obejmować kocioł gazowy lub piec na paliwo stałe (np. piece kaflowe, kozy, urządzenia żeliwne z płytą), jednak muszą one spełniać wymogi klasy 5. Przykładowo, piece i kominki spełniające kryteria ekoprojektu pozwalają na stosowanie zarówno drewna, jak i innych paliw stałych, zapewniając niską emisję pyłów. W nowych budynkach coraz częściej stawia się na ogrzewanie elektryczne lub pompy ciepła, a kocioł węglowy (nawet klasy 5) jest rozwiązaniem rezerwowym.

Obowiązek wymiany starych urządzeń

Kolejne terminy sprawiają, że wymiana pieca staje się koniecznością:

• 1 stycznia 2024 r. – w wielu regionach upływa czas na eksploatowane do 5 lat (a nawet 10 lat) kotły bezklasowe oraz kotły klasy 1 i 2 wg uchwał antysmogowych.
  
• 1 lipca 2024 r. i 1 września 2024 r. – mogą pojawiać się dodatkowe lokalne zakazy stosowania kotłów 3 i 4 klasy.
  
• 1 stycznia 2025 r. – w Polsce „kopciuchy” niespełniające wymogów ekoprojektu należy wymienić.
  
• 1 stycznia 2026 r. i 1 września 2026 r. – kolejne województwa mogą wprowadzić całkowity zakaz użytkowania kotłów grzewczych 3 i 4, a czasem nawet palenia węglem.
  

Programy wspierające, jak „Czyste Powietrze”, przewidują dofinansowanie do wymiany kotłów na paliwa stałe (w szczególności piece bezklasowe) na kotły klasy 5 lub kocioł gazowy. Dzięki temu wiele osób decyduje się wymienić stary piec na nowocześniejsze źródło ogrzewania. [1]

Przyszłość ogrzewania – co dalej po 2025 r.?

Po 2025 r. nadal będzie można montować piece na paliwa stałe spełniające wymogi emisyjne klas 4 lub 5, choć z czasem klasa 4 również może podlegać ograniczeniom. Docelowo zakaz stosowania kotłów na węgiel lub drewno niskiej jakości ma objąć coraz więcej obszarów miejskich. Coraz popularniejsze będą: kocioł gazowy, pompy ciepła oraz inne technologie bezemisyjne lub niskoemisyjne.

Warto pamiętać, że użytkowanie kotłów grzewczych 3 i 4 w najbliższych latach będzie stopniowo wygaszane. Jeśli ktoś ma w planach remont lub budowę nowego domu, lepiej zainwestować w urządzenie grzewcze o wysokiej klasie (kocioł 5. klasy) lub w ogóle zrezygnować z paliwa stałego na rzecz alternatywnych rozwiązań. W razie wątpliwości należy sprawdzić uchwały swojego województwa, ponieważ to one szczegółowo precyzują, kiedy należy wymienić kocioł i jakie urządzenia są dozwolone.

W 2025 r. kluczowe będzie spełnianie rygorystycznych wymagań ekoprojektu, tak by uniknąć ponoszenia dodatkowych kosztów za kilka lat. Montować piece i kominki można, lecz wyłącznie te spełniające obowiązujące wymogi emisyjne klasy 5. W dobie zaostrzających się przepisów i zakazów – także w perspektywie roku 2027, 2028 czy 2032 – warto wybrać rozwiązanie przyjazne środowisku i jednocześnie komfortowe.